Lôn Pont-y-felin
Fel cwmni, rydyn ni’n dibynnu ar yr amgylchedd wrth ddarparu ein gwasanaethau dŵr a dŵr gwastraff. Rydyn ni’n cymryd ein cyfrifoldebau dros ddiogelu’r amgylchedd o ddifrif, ac yn buddsoddi tua £1 miliwn y dydd er mwyn gwella a chynnal ein rhwydweithiau.
Rydyn ni’n gwybod hefyd bod ein cwsmeriaid am i ni wneud rhagor, yn arbennig er mwyn helpu i amddiffyn ansawdd ein hafonydd, fel afon Wysg. Dyna pam ein bod ni’n bwriadu buddsoddi tua £13 miliwn i wella’r ffordd y mae ein CSO yn Lôn Pont-y-felin, Torfaen, yn gweithredu.
Ar y dudalen hon, fe ffeindiwch chi ychydig o wybodaeth am y sialensiau sy’n ein hwynebu a’n cynigion i wella’r CSO, ynghyd â gwybodaeth am sut y gallwch chi rannu eich adborth ar ein cynlluniau.
Beth yw’r broblem?
Mae Cyfoeth Naturiol Cymru’n monitro ansawdd ein prif afonydd. Mae yna bryder am ansawdd dŵr afonol mewn rhannau o afon Wysg, am nad ydynt yn cyflawni’r hyn a elwir yn statws ecolegol ‘da’. Mae hynny’n golygu bod yna ormod o gemegolion fel ‘ffosfforws’ yn yr afon, sy’n gallu achosi gordyfiant o algâu sy’n gallu effeithio ar faint o ocsigen sydd ar gael yn y dŵr, a niweidio bywyd gwyllt.
Mae yna nifer o ffactorau sy’n gallu cynyddu lefelau’r ffosffadau. Mae hyn yn cynnwys sut rydyn ni’n trin dŵr gwastraff cyn ei ddychwelyd i’r amgylchedd. Mae ein gwaith modelu ar afon Wysg, er enghraifft, yn dangos bod ein hasedau (h.y. ein gweithfeydd trin a’n Gorlifoedd Storm Cyfunol neu CSOs) yn gyfrifol am rhwng 21% a 23% o’r ffosffadau yn y prif gyrff dŵr, a’r CSOs sydd i gyfrif am gwta 1% o hyn. Ffactorau eraill sy’n achosi’r gweddill - dros 75% - fel dŵr ffo o dir amaeth a baw anifeiliaid, draenio dŵr wyneb trefol, draeniau sydd wedi eu cam-gysylltu, a thanciau septig preifat.
Fodd bynnag, rydyn ni’n deall bod hyn yn fater pwysig i gymunedau, ac rydyn ni wedi ymrwymo i chwarae ein rhan a gwneud beth y gallwn ni i leihau ein heffaith ar afonydd lleol.
CSO Pont-y-felin
Mae ein CSOs yn chwarae rôl hanfodol wrth atal llifogydd mewn cartrefi yn sgil glaw a stormydd, am fod y rhan fwyaf o’n rhwydwaith yn defnyddio system gyfunol sy’n casglu dŵr wyneb yn ogystal â dŵr gwastraff. Mae gweithrediad ein CSOs - sy’n rhyddhau’r dŵr wyneb sy’n llifo i’n carthffosydd yn sgil glaw yn bennaf - yn cael ei reoleiddio’n dynn. Gallwch ddarllen rhagor am ’sut maen nhw’n gweithredu yma ac yn yr animeiddiad isod.
Pont-y-felin CSO
Mae gennym CSO tanddaearol ar Lôn Pont-y-felin sy'n arllwys i Afon Lwyd. Rydym yn bwriadu buddsoddi tua £13 miliwn i uwchraddio’r CSO hwn gan ddefnyddio datrysiad sy’n seiliedig ar natur a fydd yn trin gollyngiadau ac yn hybu ansawdd dŵr yn Afon Lwyd ac Afon Wysg. Rydym wedi cyflogi ymgynghoriaeth beirianneg flaenllaw sydd wedi cynnal dadansoddiad trylwyr, a chasglwyd mewnbwn gwerthfawr gan y cyhoedd a rhanddeiliaid trwy amrywiol sianeli. Gwiriwch y tabiau isod o dan 'Datblygu Atebion' ac 'Ymgynghoriad Cyhoeddus' i gael rhagor o fanylion am sut y daethom i gwblhau'r ateb a ffafrir gennym.
Datblygu’r ateb
Penodwyd Arup, ymgynghorwyr peirianegol blaenllaw, i archwilio’r opsiynau gorau i’n helpu ni i gyflawni ein nod o leihau’r gorlif heb ei drin o’n Gorlif Storm Cyfunol (CSO) a hybu ansawdd dŵr afonol yn yr ardal leol. Fe gyflawnon nhw astudiaeth fanwl i asesu amrywiaeth o ddewisiadau, ac amlinellir y rhain.
| Opsiwn | Deilliant | |
|---|---|---|
| Optimeiddio’r system gyfredol | Ehangu’r bibellwaith gyfredol i lawr y llif o’r CSO er mwyn cynyddu faint o lif sy’n pasio trwy Brif Garthffos Ddwyreiniol y Cwm cyn gorlifo o’r CSO. | Er y byddai’r opsiwn yma’n lleihau’r gorlif o’r CSO yma, ystyriwyd na fyddai’n hyfyw oherwydd capasiti cyfredol y rhwydwaith o garthffosydd. Ni fyddai’n ein helpu ni i gyflawni’r deilliannau amgylcheddol dymunol chwaith. |
| Dileu’r llif | Atal dŵr storm rhag mynd i mewn i’r rhwydwaith wrth ei darddle (er enghraifft, trwy ddatgysylltu’r pibellau dŵr wyneb o’r rhwydwaith dŵr budr, neu trwy osod pibellwaith newydd i gludo’r dŵr wyneb i ffwrdd). | Mae ein hymchwiliadau’n dangos bod y rhan fwyaf o’r dŵr wyneb ffo yn dod o eiddo unigol. Byddai dargyfeirio’r dŵr o nifer fechan o eiddo’n costio swm sylweddol o arian, yn tarfu’n ddifrifol ar ein cwsmeriaid ac ni fyddai’n cyflawni’r deilliant amgylcheddol dymunol.. |
| Atebion llwyd | Dargyfeirio’r dŵr storm i danc storio er mwyn ryddhau i’r rhwydwaith yn ddiweddarach ar ôl i’r llif ostegu. Byddai hyn yn golygu adeiladu tanc storio 1300m3 wrth ymyl y CSO a fyddai’n addas ar gyfer y lle sydd ar gael. | Dangosodd ein gwaith modelu y byddai angen i’n tanc storio fod tua 20 gwaith yn fwy er mwyn lleihau nifer y gorlifoedd yn sylweddol. Ni fyddai’n cyflawni’r deilliannau amgylcheddol dymunol chwaith. |
| Ateb sy’n seiliedig ar natur | Trin y dŵr storm i ansawdd boddhaol gan ddefnyddio atebion sy’n seiliedig ar natur cyn ei ryddhau i’r afon. | Mae’r defnydd o welyau brwyn a gwlyptiroedd adeiledig wedi profi’n llwyddiannus wrth drin dŵr gwastraff o fewn y diwydiant ar led. Mae’r ateb yma’n cynnig cyfle i gyfoethogi’r lle â seilwaith gwyrdd at ddefnydd y gymuned hefyd. |
Ar ôl asesu’r gwahanol opsiynau, cafodd yr ateb sy’n seiliedig ar natur ei glustnodi fel y dewis gorau er mwyn gwella ansawdd dŵr yn yr afon, cyfoethogi’r amgylchedd lleol, a darparu manteision cymdeithasol-economaidd ar gyfer y gymuned leol.
Byddai’r ateb yma’n cynnwys creu:
- Gwelyau brwyn wedi eu hawyru, a fyddai’n trin llif y dŵr storm cyn ei rhyddhau nôl i’r amgylchedd.
- Dau wlyptir, gyda phontŵn dec arsylwi.
- Safle gwaith, a fydd yn cynnwys siambrau sgrinio a fydd yn helpu i ddal unrhyw ddarnau mawr o wastraff fel clytiau a weips, chwythwyr awyru ar gyfer y gwelyau brwyn, siambr gorlif o dan y ddaear ac ardaloedd cynnal a chadw i wasanaethu pob un o’r asedau hyn.
- Traciau mynediad a chynnal a chadw, a fyddai’n caniatáu i gerbydau cynnal-a-chadw gyrraedd yr asedau ac a fyddai ar gael at ddefnydd cyffredinol cerddwyr.
- Llwybrau cerdded a rhodfeydd er mwyn caniatáu mynediad i gerddwyr rhwng gwahanol bwyntiau mynediad y safle.
- Ardaloedd amwynder, seilwaith ac addysgol, gan gynnwys ardaloedd eistedd a dosbarth awyr agored er mwyn caniatáu i’r gymuned ymgysylltu â’r amgylchedd.
- Gwelliannau i fioamrywiaeth, fel gwestai chwilod, blychau ystlumod, plannu coed a hadu glaswelltir.
Ymhlith manteision posibl yr ateb hwn mae:
- Gwella’r dirwedd gyfredol
- Creu safleoedd i gyfoethogi bioamrywiaeth ac ecoleg
- Darparu cyfleoedd addysgol er mwyn i bobl ddysgu am yr amgylchedd
- Lleihau’r perygl o lifogydd mewn eiddo cyfagos
- Dal llif y dŵr storm cyn iddo gyrraedd y cwrs dŵr
- Annog y gymuned leol i dreulio mwy o amser yn yr awyr agored
- Gwella’r cyfleusterau hamdden cyfredol
- Trin y dŵr gwastraff sy’n dod allan o’r CSO, gan wella ansawdd dŵr yr afon yn lleol yn ei dro
Ers mis Ebrill, rydym wedi bod yn ymgynghori â’r cyhoedd a rhanddeiliaid lleol drwy gyfarfodydd, curo drysau, digwyddiadau gwybodaeth a’n hystafell ymgynghori rithwir ar-lein. Mae'r adborth hwn wedi bod yn werthfawr wrth ein helpu i ddylunio ein prosiect. Rydym bob amser yn awyddus i weithio gyda’r gymuned wrth ddatblygu ein prosiectau, a dyma rai enghreifftiau o’r newidiadau rydym wedi’u gwneud yn dilyn eich adborth:
| Gallai'r man chwarae a'r gwesty pryfed achosi aflonyddwch sŵn i drigolion sy'n byw ar Glos Afon. Gan weithio gyda’n dylunwyr, rydym wedi symud y man chwarae i ochr ogledd-orllewin y cae, i ffwrdd o’r eiddo ar Glos Afon. Bydd yr ardal ger Clos Afon nawr yn cael ei phlannu â glaswelltir llawn rhywogaethau. |
|
| Gallai pobl fynd yn rhy agos at y gwelyau cyrs a allai fod yn bryder diogelwch. We have revised the shape of the reedbeds so that they don’t follow the shape of the footpath, discouraging people from getting too close to them. We will also be fencing off the reedbeds and wetland basis, as well as installing additional safety signage. |
|
| Pryderon y byddai hyn yn effeithio ar allu preswylwyr i fynd â’u cŵn am dro yn rhydd o fewn yr ardal. Ni fyddwn yn gorfodi unrhyw reolau ar y safle o ran mynd â chŵn am dro. Y cyfan a ofynnwn yw bod pawb yn gweithredu fel perchennog ci cyfrifol yn unol â chyfreithiau sy'n amddiffyn hawliau tramwy cyhoeddus. |
|
| Byddai gwahodd gwerthwyr bwyd tymhorol i'r tir yn annog traffig i'r ardal. Mae darpariaethau ar gyfer busnesau bwyd a pheiriannau gwerthu tymhorol wedi’u tynnu oddi ar y safle gan leihau’r siawns o ollwng sbwriel a phryderon y cyhoedd ynghylch rheoli fermin. |
|
| Gall sŵn ddod o'r asedau. Byddwn yn defnyddio’r dechnoleg ddiweddaraf wrth adeiladu ein hasedau ac nid ydym yn disgwyl i bobl leol eu clywed. Fodd bynnag, rydym wedi ychwanegu amddiffyniad acwstig ychwanegol i helpu i dawelu meddyliau trigolion lleol. |
|
Beth allaf ei ddisgwyl?
Ein prif waith adeiladu:
Unwaith y bydd ein gwaith paratoi wedi’i gwblhau a’r cynllunio wedi’i gymeradwyo, byddwn yn bwrw ymlaen â’r prif waith adeiladu.
Bydd hyn yn cymryd tua blwyddyn i’w gwblhau, a bydd yn cynnwys:
- Creu gwelyau cyrs a gwlypdiroedd
- Adeiladu compownd bychan ar gyfer rheoli’r asedau cyfagos
- Gosod llwybrau troed, gatiau mynediad ychwanegol i gerddwyr a seddau awyr agored
- Gwella’r tirlunio presennol
- Creu mannau i wella bioamrywiaeth leol a chaniatáu i bobl fanteisio ar gyfleoedd addysgol i ddysgu mwy am yr amgylchedd lleol
Er diogelwch y cyhoedd, bydd yr hawl tramwy cyhoeddus drwy’r cae yn cael ei ddargyfeirio tra byddwn yn gwneud ein gwaith. Bydd hwn yn cael ei ddangos yn glir i chi ei ddilyn.
Lôn Pont-y-felin ar gau:
Am resymau diogelwch, bydd y lôn trac sengl rhwng Heol Lancaster (o Fynwent Eglwys Gynulleidfaol Y Dafarn Newydd) a’r gyffordd â Lôn Pont-y-felin yn parhau ar gau i gerbydau a cherddwyr drwy gydol ein gwaith. Bydd gan breswylwyr fynediad cyfyngedig i garejys rhwng 1af - 3ydd Tachwedd, fodd bynnag bydd tîm y safle yn darparu lle iddynt pan fyddant yn gallu a bydd preswylwyr yn gallu cael mynediad. Bydd llwybr dargyfeirio ar gyfer y trigolion hynny sy’n byw yn yr ardal yn cael ei sefydlu ar hyd Lôn Pont-y-felin.
Ein contractwyr ac oriau gwaith:
Byddwn yn gweithio gyda Morgan Sindall a’u cadwyn gyflenwi i wneud y gwaith, felly efallai y byddwch yn sylwi ar eu cerbydau’n teithio yn eich ardal leol. Byddant yn gweithio o ddydd Llun i ddydd Gwener rhwng 7.30am a 5.30pm, er efallai y bydd angen iddynt weithio y tu allan i’r oriau hyn weithiau i wneud y gwaith yn gyflym.
Cefnogaeth Gymunedol
Gwyddom y gall ein gwaith achosi aflonyddwch weithiau, ac rydym am adael y gymuned mewn lle gwell ar ôl i ni gwblhau ein gwaith. Os ydych yn ymwybodol o brosiect a fydd o fudd i’r gymuned, byddem wrth ein bodd yn gweld a allem gymryd rhan. Rhowch wybod i ni sut y gallwn eich cefnogi ac fe wnawn ein gorau glas i helpu, cysylltwch â ni ar community@dwrcymru.com.
Cwestiynau Cyffredin
Rydyn ni wedi bod yn cyflawni ymchwiliadau ar y Gorlif Storm Cyfunol (CSO) ar lôn Pont-y-felin. Roedd y canlyniadau, o’u cyfuno â’n data modelu ansawdd dŵr, yn dangos y gallem wella’r CSO yma, ac y byddai hynny, yn ei dro, yn helpu i hybu ansawdd y dŵr yn Afon Lwyd.
Ar ôl asesu’r gwahanol opsiynau, clustnodwyd yr ateb yma sy’n seiliedig ar natur fel y dewis gorau er mwyn helpu i wella ansawdd dŵr yn yr afon, cyfoethogi’r amgylchedd lleol a darparu manteision cymdeithasol economaidd ar gyfer y gymuned gyfan.
Mae’r defnydd o welyau brwyn a gwlyptiroedd adeiledig wedi profi’n llwyddiannus wrth drin dŵr gwastraff. Maen nhw’n darparu proses hidlo naturiol er mwyn gwella ansawdd y dŵr sy’n cael ei ddychwelyd i’r afon eto fyth. Mae’n tynnu unrhyw gemegolion a maetholion diangen, fel amonia, nitrogen a ffosfforws, a hynny mewn ffordd naturiol. Yn y gorffennol, mae cwmnïau dŵr wedi tueddu i ddefnyddio atebion peirianegol iawn leihau neu ddileu’r maetholion hyn, ond erbyn hyn rydyn ni’n edrych ar atebion mwy naturiol i gynnig dewis amgen sy’n ddibynadwy ac yn garbon isel.
Mae’r cynlluniau a gynigir yn cynnwys cyfleoedd i gyfoethogi bioamrywiaeth yn yr ardal.
Yes, as part of our planning process we carried out an extensive noise assessment to establish the impact of our proposed plans and the mitigation measures in place to help reduce their impact. We do not anticipate any noise disruption to nearby properties or those enjoying the local area. You can read more about our assessment and how we reached this conclusion in the Noise Technical Note.
Ydyn, yn rhan o’n proses gynllunio, cyflawnwyd asesiadau helaeth o ddrewdod er mwyn canfod effaith ein cynlluniau arfaethedig a’r mesurau lliniaru y byddai eu hangen i helpu i leihau eu heffaith. Nid ydym ni’n disgwyl unrhyw ddrewdod o ganlyniad uniongyrchol i’n cynllun arfaethedig. Gallwch ddarllen rhagor am ein hasesiad a sut y daethom ni i’r casgliad hwn yn yr Asesiad o Ddrewdod.
Ydyn, yn rhan o’n proses cynllunio, cyflawnwyd asesiadau helaeth er mwyn canfod effeithiau ein cynlluniau arfaethedig ar yr amgylchedd, a lle bo modd, chwilio am gyfleoedd i gyfoethogi bioamrywiaeth o fewn yr ardal.
- Cliciwch yma i ddarllen ein Hasesiad o Effeithiau Amgylcheddol (HEA).
- Cliciwch yma i ddarllen ein Hasesiad Rheoleiddio Cynefinoedd (ARhC).
Rydyn ni’n bwriadu cyfoethogi’r manteision hamdden y mae’r tir yn eu cynnig i’r gymuned leol, a sicrhau bod ein cynigion yn gyson â Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015. Trwy greu llwybrau a phwyntiau mynediad pwrpasol ar draws y safle a darparu ardaloedd addysgol, gallwn ganiatáu i’r gymuned fynd allan i’r awyr agored i ailgysylltu â’r amgylchedd prydferth o’u cwmpas a dysgu amdano.
Yr unig gerbydau fyddai’n cael mynd i’r safle fyddai cerbyd cynnal a chadw i gyflawni archwiliadau cyffredinol a gwaith cynnal a chadw ar ein hasedau, a bws mini bach ar gyfer cyfleoedd addysgol wedi eu trefnu ymlaen llaw. Ni chaniateir unrhyw gerbydau eraill ar y safle. Cliciwch yma i ddarllen ein datganiad Cynllunio, Dylunio a Mynediad.
Ydyn, rydyn ni wedi cyflawni Asesiad o Oblygiadau Llifogydd a ddaeth i’r casgliad na fyddai unrhyw effeithiau andwyol o ran llifogydd yn yr ardal. Cliciwch yma i ddarllen yr asesiad yma.
Pe baem ni’n cael caniatâd i gyflawni ein cynnig cyfredol, byddem yn disgwyl i’r datblygiad gymryd tua blwyddyn i’w adeiladu.
Na fydd, ni fyddai hyn yn effeithio dim ar eich gwasanaethau dŵr neu ddŵr gwastraff.