Gorlifoedd Storm Cyfun (CSOs)

Beth mae DCWW wedi’i wneud hyd yma?

Mae Dŵr Cymru wedi gosod mwy na 2,300 o offer monitro Gorlifoedd Storm Cyfun ers 2015. Nid oes unrhyw newid o bwys wedi bod mewn perfformiad ers hynny, ond mae eu gweithredu yn amrywio o flwyddyn i flwyddyn gyda’r tywydd. Mae’r offer monitro’n dweud mwy wrthym ynghylch sut a phryd bydd ein Gorlifoedd Storm Cyfun yn gweithredu nag yr ydym erioed wedi bod yn ymwybodol ohono o’r blaen.

Mae rhai pobl yn gofyn pam nad oes modd cael gwared ar Orlifoedd Storm Cyfun o’r system yn llwyr. Er na fyddem yn adeiladu system garthffosiaeth gyfun heddiw, nid yw cael gwared ar Orlifoedd Storm Cyfun yn opsiwn. Yn gyntaf, mae goblygiadau’r gost oherwydd y byddai’n costio rhwng tua £9 biliwn a £14 biliwn i wahanu ein systemau neu gael gwared ar Orlifoedd Storm Cyfun yn llwyr. Byddai hyn yn cael effaith niweidiol sylweddol ar filiau cwsmeriaid ac ni fyddent yn gallu eu fforddio. Yn ail, byddai’n achosi tarfu ofnadwy a byddai hefyd yn cymryd degawdau i’w cwblhau. Mae Gorlifoedd Storm Cyfun yn seilwaith hanfodol ond mae’n rhaid i ni leihau ein dibyniaeth arnyn nhw.

Erbyn hyn mae gennym offer monitro llif ar 99% o’n holl Orlifoedd Storm Cyfun. Mae’r offer yn cofnodi nifer a hyd y gollyngiadau ac mae’r data hwn – a elwir yn ddata Monitro Hyd Digwyddiad - yn cael ei gyhoeddi ar ein gwefan a’i adrodd i’n rheoleiddwyr amgylcheddol. Gallwch weld ein map Monitro Hyd Digwyddiad (EDM) yma. Rydyn ni hefyd yn darparu gwybodaeth llif amser real ar gyfer dyfroedd ymdrochi allweddol i gyrff sydd â buddiant, gan gynnwys Surfers Against Sewage a Rivers Trust. Os nad yw Gorlifoedd Storm Cyfun yn gweithredu’r ffordd y byddem yn ei disgwyl neu os caiff digwyddiad llygredd ei adrodd, byddwn yn ymchwilio i ddeall beth sy’n digwydd a pha gamau y mae angen i ni eu cymryd.

I wneud yn siŵr bod hyn yn dderbyniol i Cyfoeth Naturiol Cymru ac Asiantaeth yr Amgylchedd, rydyn ni’n rhannu ac yn trafod ein data Monitro Hyd Digwyddiad gyda nhw bob blwyddyn. Yna gallant ein helpu ni i benderfynu a blaenoriaethu beth, os unrhyw beth, y mae angen i ni ei wneud am y gorlifoedd ac erbyn pryd.

Yn ystod y blynyddoedd nesaf byddwn yn:

• Datblygu ac ehangu ein systemau rhybuddio Gorlifoedd Storm Cyfun ar gyfer dŵr ymdrochi i grwpiau cymunedol a chynrychioliadol- Byddwn yn darparu’r wybodaeth ddiweddaraf mewn amser real o fewn awr os bydd Gorlif Storm Cyfun yn gweithredu erbyn 2025.
• Byddwn yn parhau i lobïo i Lywodraeth Cymru wahardd weips gwlyb fel rhan o’u rheoliadau newydd ar blastig untro. Nid yw weips sy’n cynnwys plastig yn toddi os ydyn nhw’n cael ei fflysio ac maen nhw’n casglu yn y bibell garthffosiaeth gan achosi rhwystrau sy’n gallu achosi digwyddiadau llygredd, gan gynnwys o Orlifoedd Storm Cyfun. Ar hyn o bryd mae rhwystrau yn cyfrif am tua 40% o’r achosion o lygredd yr ydyn ni’n ymdrin â nhw bob blwyddyn.